Con ngựa bước vào quán bar (A horse walks into a bar) - David Grossman

8.5/10

Wonderfully suffocating. A true roller coaster of emotions.

"Con ngựa bước vào quán bar" là cuốn sách mình đã muốn đọc từ lần đầu tiên biết về nó. Mình đến với sách cùng nhiều sự mong đợi, và mình khép lại nó hoàn toàn không có chút tiếc nuối nào. Truyện gói gọn trong buổi diễn hài độc thoại vỏn vẹn hai tiếng đồng hồ, khi Dovaleh Greenstein - một diễn viên hài độc thoại năm mươi bảy tuổi, chuẩn bị trao cho khán giả một buổi diễn độc nhất vô nhị - buổi diễn kết thúc sự nghiệp của ông. Nhưng đừng trông đợi những trận cười sảng khoái, những trò đùa hài hước hay bất cứ điều gì đó làm bạn cảm thấy thư giãn. Vì Dovaleh sắp sửa đưa bạn quay về quá khứ của ông, cùng ông nhìn lại một lần nữa cuộc đời mình và đối mặt với một mất mát đã định hình nên con người ông hôm nay. Hãy theo chân ông và trả lời cho câu hỏi mình đặt ra ở đây: có phải người vui tính luôn là người có cuộc sống hạnh phúc?

Mình đã từng nhắc đến điều này rồi, nhưng mình muốn kể rõ hơn về trải nghiệm thú vị của mình khi đọc cuốn sách này, và vì sao mình lại gọi nó là "tàu lượn cảm xúc". Câu chuyện về hai lần gián đoạn: Như đã nói ở trên, mình bắt đầu đọc sách với sự hào hứng vì thấy nội dung của nó rất thú vị. Truyện bắt đầu như bao buổi diễn hài độc thoại khác: Dovaleh chào khán giả và bắt đầu buổi diễn của mình bằng những câu chuyện cười, và ông đã khiến khán giả cười những tràng cười thực thụ. Một đặc điểm mình thấy của những người diễn hài độc thoại nói chung là họ luôn để khán giả ở một ranh giới mơ hồ của sự thật và hư cấu. Có thể họ kể chuyện cười từ cuộc sống thật, có thể họ bịa ra. Nhưng họ không muốn khán giả biết. Dovaleh cũng vậy. Ông kể rất nhiều chuyện cười, cả chuyện quá khứ, chuyện về bố mẹ ông: họ là người thế nào, quan hệ của ông với họ ra sao. Rất nhiều thứ. Nhưng không ai biết chúng có thật hay không. Và Dovaleh thỏa mãn về điều đó. Không ai có thể đọc được ông cả. Đó là một trong những lí do mình dừng lại sau khi đọc hai mươi trang đầu, Dovaleh quá bí ẩn và mất quá lâu để có thể khai thác được điều gì đó từ ông. Mình dừng gần một tuần. Mình quay lại với cuốn sách đơn giản là khi mình cảm thấy có đủ sự kiên nhẫn để theo dõi và bóc tách Dovaleh từ từ. Và đúng là phải có sự cố thì người ta mới bộc lộ mình được. Một biến số của buổi diễn xuất hiện: Dovaleh tương tác với khán giả, và ông vô tình gọi trúng một người bạn thời thơ ấu của mình. Một người phụ nữ nhỏ bé làm nghề bà đồng. Và bà đã kể những chuyện cũ xảy ra giữa hai người, những câu chuyện thật. Đây là lúc Dovaleh bắt đầu chênh vênh, vì có ai đó đã nói ra những điều có thật về ông, có thể chúng không hoàn toàn xấu, nhưng đó là chuyện thật, và khán giả biết được chúng có thật. Dovaleh cố gắng xoay sở để bóp méo chúng bằng cách giải thích những chuyện ấy theo một hướng hài hước nào đó nhưng đều bị bà đồng bác bỏ. Ông thậm chí còn làm xao nhãng khán giả bằng những trò mua vui lố bịch, nhưng dường như dư chấn vừa rồi đã in dấu quá sâu trong lòng mọi người. Từ đây, Dovaleh mới thật sự bắt đầu dẫn dắt mọi người vào thế giới quá khứ của ông. Lần này, chắc chắn mình có cơ hội bóc tách Dovaleh. Nhưng mình đã dừng lại ngay trước đoạn cao trào (mình đoán được). Phải nói rằng David Grossman viết quá tài tình. Đã giấu thì giấu kín, mà bung thì bung không nương tay. Dovaleh bắt đầu kể về tuổi thơ của mình, như một đoạn lấy đà trước khi cơn giông to nhất ập đến. Và mọi thứ đến như một cơn lũ: nhanh, mạnh, dữ dội, xối xả, ngạt thở và đau đớn. Đó là lí do mình dừng lại lần hai, mình bị choáng, dâng trào cảm giác khó chịu, cảm thấy ngột ngạt và cần thở. Lần này mình dừng đúng hai tuần. Hai tuần sau, mình tiếp tục đọc, bước vào nỗi đau đớn nhất của Dovaleh, bước vào góc khuất trong cuộc đời ông. Đây là lúc chuyến tàu lượn cảm xúc bắt đầu. Xen giữa quá khứ u ám và đầy trắc trở của mình, Dovaleh lại phải tìm cách giữ khán giả ở lại bằng cách chêm vào những câu chuyện cười, những câu đùa nhạt nhẽo mặc dù lúc này không ai có thể cười nổi nữa rồi. Họ lên tiếng trách móc, hậm hực bỏ đi vì không nhận được những điều nên có từ một buổi diễn hài. Câu chuyện cứ một lúc lại bị gián đoạn như vậy, David Grossman đưa người đọc trên một chuyến tàu lượn, mới vừa lên đỉnh đó lại vụt xuống dưới ngay và kèm theo cả những khoảng lặng kéo dài. Cuốn sách khép lại với lời chúc mọi người ngủ ngon của Dovaleh Greenstein, nhưng để lại trong lòng người đọc nhiều dư âm khó tả. Với cá nhân mình thì đây là một trải nghiệm đọc sách thú vị và đáng nhớ. Hãy đọc "Con ngựa bước vào quán bar" của David Grossman nhé, vì những điều mình kể chưa phải là tất cả, và vẫn còn những biến số chờ bạn khám phá đó.

"Một lần nữa, đừng trông đợi tiếng cười, bởi chỉ có sự ngượng nghịu, nỗi chán ghét bản thân, cơn choáng váng, và nỗi đau. Bởi ở đây nỗi đau, chứ không phải tiếng cười, là liều thuốc chữa lành."

Ngày 22 tháng 4 năm 2020.